•    Απαντητική αναφορά του προξένου της Βρετανίας στην Οδησσό James Yeames (Οδησσός, 27 Μαΐου 1825) σε ερωτήματα που του είχε θέσει η Βρετανική πρεσβεία σην Αγία Πετρούπολη [Queries from H. M. Mission at St Petersburg respecting foreigners at Odessa; and their answers. May 27 1825 – copy].
1.    Ερώτημα 1ο: Αφορά στο καθεστώς ελεύθερης πόλης (free city of Odessa), από πότε έχει ισχύ, εάν απέκλειε τους ξένους από τα προνόμια (foreign guests) ή εάν ενίσχυε ή μη την τάση προς εγκατάσταση ξένων στην Οδησσό.
Απάντηση: ο πρώτος κανονισμός ή ουκάζιο για την ελεύθερη πόλη της Οδησσού χρονολογείται από την 16η Απριλίου 1817. Αλλά το έγγραφο σε καμμία περίπτωση δεν αφορά σε άτομα αλλά μόνο σε αγαθά και συγκεκριμένα την εισαγωγή ξένων αγαθών χωρίς πληρωμή δασμού. Το πρώτο ουκάζιο το οποίο αναφέρεται σε πρόσωπα και αφορά σε προσωπικά προνόμια χρονολογείται από την 2α Οκτωβρίου 1793, και δημοσιοποιήθηκε στην Οδησσό το 1795. Αυτό το διάταγμα χορηγούσε για διάστημα δέκα ετών εξαίρεση από την πληρωμή φόρων προς την αυτοκρατορική κυβέρνηση (exemption from taxes payable to the crown), εξαίρεση στρατωνισμού (quartering of soldiers) κτλ. σε όλους τους εποίκους στην νότια Ρωσία. Αυτά τα προνόμια σαφώς και ήταν υπέρ των ξένων (foreigners) αλλά και υπέρ των Ρώσων υπηκόων που μετανάστευαν από άλλα μέρη της Ρωσικής Αυτοκρατορίας για να εγκατασταθούν σε αυτήν την περιοχή. Το αποτέλεσμα αυτών των ασυλιών (immunities), είναι η αύξηση του πληθυσμού, η ενίσχυση του εμπορίου (benefit of trade) και η κατασκευή κτηρίων. Ένα ακόμα ουκάζιο εκδόθηκε κατά την διάρκεια της εξουσίας του παρόντος τσάρου, με ημερομηνία 24 Ιανουαρίου 1802, το οποίο επαναβεβαίωσε το ουκάζιο του 1793 αλλά επέκτεινε τα προνόμια της πόλης της Οδησσού για ένα διάστημα 25 ετών, με έναρξη την ημερομηνία έκδοσης του νέου ουκαζίου. Ο ίδιος διαθέτει αντίγραφα και των δύο ουκαζίων αλλά θεωρεί πως στην Αγία Πετρούπολη η πρεσβεία θα διαθέτει καλύτερες μεταφράσεις αυτών.
2.    Ερώτημα 2ο: Μέχρι το 1822 όσοι [ξένοι) εγκαταστάθηκαν στην Οδησσό εγκαταστάθηκαν επί της ίδιας βάσης με αυτήν των Ρώσων υπηκόων ή όχι;
Απάντηση: καμμία διάκριση δεν είχε υπάρξει ποτέ μεταξύ Ρώσων υπηκόων και των ξένων (foreigners) που εγκαταστάθηκαν στην Οδησσό ως προς την φορολογία ή ακόμα και ως προς την δυνατότητα που είχαν να ασκήσουν εμπορική δραστηριότητα, προτού προκύψει η υπόθεση των Attwood, Lander και Moberly. Για όσα χρόνια (πολλά) ποτέ δεν άκουσε ο ίδιος για ύπαρξη διαφοράς στην πληρωμή φόρων που να ζητείται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο από τις τοπικές αρχές. Και σημειώνει πως γνωρίζει πολύ καλά ότι καμμία διαφορετική αντιμετώπιση δεν είχε λάβει χώρα. Και αναφέρεται στους Βρετανούς εμπόρους Attwood, Lander και Moberly που πριν αντιμετωπίσουν διαφορετική συμπεριφορά από τις ρωσικές αρχές και θεωρηθούν ως ξένοι (guests) αντιμετωπίζονταν έτσι ακριβώς όπως και οι Ρώσοι υπήκοοι. Και υπάρχουν και πολλά άλλα παραδείγματα που να ενισχύουν αυτήν του την άποψη.
3.    Ερώτημα 3ο: στην βάση ποιάς απόφασης ή ουκαζίου επιχειρείται τώρα να αντιμετωπιστούν διαφορετικά [οι ξένοι έμποροι];
Απάντηση: ο Yeames απαντά πως δεν έχει μπορέσει να μάθει την ύπαρξη κάποιου διατάγματος ή ουκαζίου για αυτόν τον σκοπό, παρά μόνο τα υπουργικά σχόλια (ministerial comment) σε προγενέστερους νόμους, όπως όσα περιλαμβάνονταν στην επιστολή των εμπόρων Attwood, Lander  Moberly.  Και τονίζει πως δεν μπορεί να γνωρίζει πως είναι δυνατόν ένα υπουργικό σχόλιο να έχει μεγαλύτερη ισχύ από δύο αυτοκρατορικά ουκάζια που με σαφήνεια έθεσαν το πλαισιο το 1793 και το 1802. Επίσης, σημειώνει, υπάρχει και το μανιφέστο της 1ης Ιανουαρίου 1807, αλλά ένα άρθρο εξαιρεί τα μέρη που έχουν λάβει προνόμια από τους γενικούς περιορισμούς του, όπως συμβαίνει και με το σαφώς πιο αυστηρό μανιφέστο της 24ης Νοεμβρίου 1824 και στο άρθρο του 203.
4.    Ερώτημα 4ο: δηλώνοντας όμως πως οι ξένοι (foreigners) δεν μπορούν να συνεχίσουν να εμπορεύονται  εκτός και αν γίνουν «guests». Με βάση ποια αρχή δικαίου ή ισότητας οι «guests» δύνανται να εγκατασταθούν στην Οδησσό και να υποχρεώνονται να πληρώσουν περισσότερα από ό,τι οι αυτόχθονες Ρώσοι έμποροι της πρώτης γκίλντας, όταν σε κάθε άλλο λιμάνι ζητείται από όλους η πληρωμή των ίδιων φόρων;
Απάντηση: το μανιφέστο του 1807 συνιστά την πρώτη βάση για την διαμόρφωση των όρων του προσωπικού περιορισμού (personal restriction) επί των οποίων το εμπόριο διεξάγεται σε όλη την Ρωσία από εκείνη την περίοδο. Αλλά ακόμα και αν αυτό το μανιφέστο που σαφώς είναι εχθρικό απέναντι στους ξένους που εμπορεύονται στην Ρωσία, τοποθετεί – όπως το πράττει – τον ξένο και τον Ρώσο υπήκοο στην ίδια φορολογική βάση, τότε δεν θα μπορούσε να υπάρχει πρόθεση για διάκριση μόνο στην περίπτωση της Οδησσού, όπου πάντα υπήρχε η γνωστή διάθεση της Ρωσίας προς ενίσχυση του εποικισμού της περιοχής από ξένους. Και τονίζει ο Yeames πως στο εμπόριο η αδικία και τα παράπονα διαμορφώνουν τις διακρίσεις κυρίως σε ό,τι αφορά την σχετική και όχι την θετική φορολόγηση (positive / relative taxation). Και αυτή η φορολογική διαφοροποίηση μοιάζει να μην είναι προς όφελος ούτε των αυτόχθονων Ρώσων (native Russians), που σπάνια ασχολούνται με εισαγωγές και εξαγωγές, κάτι με το οποίο καταπιάνονται κυρίως οι «guests». Και αυτή η φορολογική πολιτική έρχεται να ευονήσει περισσότερο όσους ξένους δεν έχουν πρόβλημα να αλλάξουν εθνική ταυτότητα και να γίνουν Ρώσοι υπήκοοι (indifferent about their National character, than others, consent to become Russian subjects).
5.    Ερώτημα 5ο: η φρασεολογία του καταστατικού χάρτη της Οδησσού (Odessa charter) ενθαρρύνει ρητώς τους εποίκους (settlers) και μεταξύ άλλων τους ξένους (foreigners); H φορολόγηση της τάξης των εποίκων κατά τον τρόπο που τώρα επιχειρείται είναι σαφώς αντίθετη με το γράμμα του καταστατικού χάρτη; Ταυτόχρονα, εάν η γενική φρασεολογία οδηγεί στο συμπέρασμα πως επιλέχτηκε για να ενισχύσει τους εποίκους ή ότι δεν είχε αυτόν τον σκοπό, τότε το δίκαιο δεν απαιτεί να υπάρχει μία κοινή φορολογική αντιετώπιση όλων;
Απάντηση: η απάντηση ήδη έχει δοθεί πιο πάνω, σημειώνει ο Yeames, όταν αναφέρθηκε στην ουσία και τον συγκεκριμένο χαρακτήρα των αυτοκρατορικών διαταγμάτων και των προνομίως ως προς τους ξένους (foreigners). Και ως προς την αδικία και πιθανώς το μη σύννομο μίας διαφορετικής φορολόγησης ισχύουν τα όσα έχει ήδη αναφέρει. Σε κάθε περίπτωση όμως μπορεί να αγνοεί την ύπαρξη κάποιου άλλου νόμου, όμως τονίζει την ίδια άγνοια έχουν και όλοι οι υπόλοιποι ξένοι στην Οδησσό.  Και επαναλαμβάνει πως σε κάθε περίπτωση και ασχέτως των όσων οι τωρινοί νόμοι επιβάλλουν προκαλώντας προβλήματα στην εμπορική δραστηριότητα, η ουσία της κυβερνητικής πολιτικής έγκειτο στην ενθάρρυνση και στην διευκόλυνση της εγκατάστασης των ξένων την Οδησσό (the practice of the Government has been to encourage and facilitate the settlement of foreigners at Odessa). Με αυτά τα δεδομένα ένας μεγάλος αριθμός έφτασε στην Οδησσό και κατά κύριο λόγο χωρίς καμμία διάθεση για παραβίαση των κανόνων και νόμων της Ρωσίας, αλλά για τήρησή τους. Και μάλιστα ετησίως εγγράφονταν στα δημοτικά κατάστιχα (being inscribed in the Municipality), στo τοπικό μαγιστράτο (local Magistracy), στο περιφερειακό δικαστήριο του Τιρασπόλ (district court of Teraspol), αλλά και στο ανώτατο δικαστήριο της Χερσώνας (high court of Kherson – Golovnia Palata), αρχές οι οποίες ετησίες έστελναν αναφορές και ενημέρωναν σχετικώς τους υπουργούς στην Αγία Πετρούπολη. Και μάλιστα αυτές οι αρχές χορηγούσαν στους ξένους (foreigners) έγγραφα με τα οποία τους δινόταν η άδεια να εμπορεύονται, και τα έγγραφα είχαν ισχύ σε τελωνεία, καραντίνα και εμποροδικεία. Και ο Yeames διερωτάται κατά πόσο μπορούν οι ξένοι (foreigners) να είναι πιο νόμιμοι από όσο ήδη ήταν. Και με το νέο καθεστώς οι ξένοι έμποροι τοποθετούνται σε μία τόσο δυσχερή θέση που μοιάζει να μην έχουν πια την επιλογή της υποχώρησης. Υπάρχουν τα κεφάλαιά τους και οι επαφές τους που διαμορφώθηκαν με βάση την πίστη στα έγγραφα που τους χορηγούσαν οι αρχές. Και επαναφέρει την περίπτωση των Attwood, Lander και Moberly ως παράδειγμα χαρακτηριστικό, από τους οποίους ζητείται ένα μεγάλο ποσό αναδρομικά που μοιάζει με χρηματική ποινή περισσότερο. Ενώ κανονισμοί αυστηροί και ενάντια στους ξένους φαίνεται πως προκύπτουν από το μανιφέστο του 1824 και για τις περιπτώσεις των ξένων των χαμηλότερων τάξεων, όπως είναι οι πραγματευτές και οι μηχανικοί, που εδώ και καιρό επέλεξαν την Οδησσό για εγκατάσταση. Και για αυτούς η κατάταση είναι ακόμα πιο δυσχερής γιατί τους απαγορεύεται να εμπορευτούν με αποτέλεσμα να μην μπορούν να βγάλουν τα προς το ζην και αρκετοί – από την στιγμή που δεν επιθυμούν να πολιτογραφηθούν ως Ρώσοι – ετοιμάζονται να εγκαταλείψουν την Οδησσό.